WO 2 - Goeree-Overflakkee

De Tweede Wereldoorlog op Goeree-Overflakkee

Ook op het rustige eiland Goeree-Overflakkee liet de Tweede Wereldoorlog diepe sporen na. Tijdens de bezetting veranderde het dagelijks leven ingrijpend: van de aanwezigheid van Duitse troepen en bunkers aan de kust tot de angst, schaarste en evacuaties in de laatste oorlogsjaren.

In het najaar van 1944 werd een groot deel van het eiland door de bezetter geïnundeerd — een dramatische gebeurtenis die het landschap en de bevolking zwaar trof.

Vandaag de dag zijn de sporen van de oorlog nog altijd zichtbaar in bunkers, monumenten en verhalen van bewoners. Door middel van herdenkingen, wandelroutes en evenementen blijft de geschiedenis levend, zodat we nooit vergeten wat zich hier heeft afgespeeld.

Je wordt begeleid naar geweldige plekken...

Goeree-Overflakkee in de Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog (1940–1945) stond ook Goeree-Overflakkee onder zware druk. Door zijn ligging aan de kust en nabij strategische vaarwegen speelde het eiland een belangrijke rol in de Duitse verdedigingslinie, de Atlantikwall. Over het hele eiland verschenen bunkers, geschutsopstellingen en versperringen. Vooral de kust bij Ouddorp en de omgeving van Ooltgensplaat werden versterkt. Duitse soldaten waren overal aanwezig en bepaalden jarenlang het dagelijks leven van de eilandbewoners.

Bezetting en dagelijks leven

De bezetting bracht armoede, angst en beperkingen. Goedereede, Sommelsdijk en Middelharnis kregen te maken met razzia’s, avondklokken en verplichte arbeid. Veel mannen moesten werken aan verdedigingswerken of werden naar Duitsland gestuurd. Schaarste aan voedsel en brandstof dwong gezinnen tot creativiteit en ruilhandel.

De inundatie van 1944

In het najaar van 1944 besloten de Duitse bezetters grote delen van Goeree-Overflakkee onder water te zetten om een geallieerde landing te voorkomen. Dijken werden doorgestoken en polders rond Ooltgensplaat, Den Bommel en Stad aan ’t Haringvliet kwamen onder water te staan. Dorpen raakten deels onbewoonbaar, boerderijen gingen verloren en inwoners moesten vluchten naar hoger gelegen gebieden. De landbouwgrond raakte verzilt, waardoor herstel pas maanden na de bevrijding kon beginnen.

Bevrijding en nasleep

Pas in mei 1945 werd Goeree-Overflakkee bevrijd, enkele dagen na de capitulatie van Duitsland. Het water trok langzaam weg en het eiland kon beginnen aan een moeilijke wederopbouw. Veel bewoners kwamen terug naar verwoeste huizen en verwoeste akkers, maar de gemeenschapszin hielp bij het herstel.

Sporen van de oorlog

Tot op de dag van vandaag zijn er op Goeree-Overflakkee nog tastbare sporen van de oorlog te vinden. Bunkers, loopgraven en monumenten herinneren aan deze ingrijpende periode. Jaarlijks worden tijdens herdenkingen de verhalen van toen verteld, zodat ook toekomstige generaties begrijpen hoe diep de oorlog het eiland heeft geraakt.

HOOFDSTUKKEN TWEEDE WERELDOORLOG
Ik werk nu aan het hoofdstuk D-Day-Normandië, de andere volgen.

YouTube FILMS

Opruimen bunkers Ouddorp

In de duinen op Flakkee lagen bunkers bij Ooltgensplaat, Middelharnis, Melissant en Stellendam. Veel van deze bunkers zijn gesloopt, soms ook onder een laag zand of aarde begraven.

Bunkerroute de Punt

In recreatiegebied De Punt, niet ver van de Brouwersdam, is een bijzonder bunkercomplex te bekijken. De Duitsers legden het in de Tweede Wereldoorlog aan om Goeree-Overflakkee te kunnen verdedigen tegen een invasie van overzee. Na de oorlog verdwenen de meeste bunkers onder het zand, overwoekerd door braamstruiken. Een groep vrijwilligers groef het complex enkele jaren geleden in zijn geheel uit. Een looproute van ongeveer een kilometer voert u langs de verschillende bunkers.

Bunkerroute de punt Ouddorp (Atlantic Wall) 2021

Bunkerdag

Zaterdag 10 juni 2017 was het Nationale Bunkerdag en ook het Ouddorpse bunkercomplex Widerstandsnest 220H (beter bekend als BUnkerroute de Punt) was te bezoeken.

Langs de gehele Nederlandse kust waren de bunkers van de Atlantikwall voor één dag open voor publiek. De betonnen kolossen maken onderdeel uit van ons landschap, maar zijn vaak beperkt toegankelijk. Soms verzonken in het zand of overgenomen door de natuur, toch vertellen zij nog altijd het verhaal van de Duitse bezetting.

80 jaar bevrijding

In 2025 leeft Nederland 80 jaar in vrijheid na het eindigen van de Tweede Wereldoorlog. Dat werd in 2025 groots gevierd in Ooltgensplaat.

Collectie Wim de Bonte

Wim de Bonte, een inwoner van Sommelsdijk, heeft een bijzondere passie: het restaureren van oude legerauto's en motoren uit de Tweede Wereldoorlog. Samen met zijn zoon heeft hij inmiddels een indrukwekkende verzameling opgebouwd, waaronder een Russische motor met zijspan.

De collectie van Wim beperkt zich niet alleen tot de grote voertuigen. Ook kleiner materiaal uit de Tweede Wereldoorlog heeft een plek gevonden in zijn verzameling.

80 jaar bevrijding Fort Prins Frederik Ooltgensplaat
Op 10 mei 2025 werd bij Fort Prins Frederik in Ooltgensplaat de viering van 80 jaar vrijheid op Goeree-Overflakkee gehouden, precies tachtig jaar na het vertrek van de Duitse troepen.

Het feest begon met een paradropping van dertien parachutisten.

De locatie is historisch: vóór de oorlog zaten er NSB’ers, tijdens de oorlog Duitse luchtafweer, en erna ‘foute’ Nederlanders opgesloten.

Voedseldropping Dirksland
Geallieerde bommenwerpers boven Dirksland tijdens de Tweede Wereldoorlog gedurende Operatie Manna/Chowhound

Omgekomen piloot Den Bommel

Getuige vertelt over de val van 1LT Robert E. Stover (56th Fighter Group) nabij Den Bommel. Dit interview hoor bij het gehele verhaal wat te vinden is op de website 'Onrust in de Lucht' van stichting WO2GO.

Begrafenis piloot - Den Bommel

Rien Bakelaar vertelt over de begrafenis van 1LT Robert E. Stover (56th Fighter Group) op de begraafplaats in Den Bommel. Dit interview hoor bij het gehele verhaal wat te vinden is op de website 'Onrust in de Lucht' van stichting WO2GO.

Goedereede 16 nov. 2021
Op 1 juli 1943 vertrekken 129 P-47 Thunderbolts uit Engeland voor een verkenningsvlucht langs de kust van Nederland, België en Frankrijk. Onder hen is kolonel Arman Peterson, leider van de 4th Fighter Group. Boven Hoek van Holland raken de Amerikanen verwikkeld in een groot luchtgevecht met Duitse Focke Wulf-jagers. Peterson schiet een toestel neer, maar verdwijnt daarna in de wolken en reageert niet meer op de radio. Even later zien inwoners bij Goedereede een parachutist neerdalen. Duitse soldaten in nabijgelegen bunkers openen het vuur, waarbij de man dodelijk wordt getroffen. Op de grond blijkt het te gaan om de gesneuvelde kolonel Arman Peterson.

Middelharnis (Tussen Middelharnis en Stad aan 't Haringvliet)
Op 20 december 1943 stort bij boerderij De Torenstee in Middelharnis een brandende Lancaster-bommenwerper neer. Het toestel, geraakt door luchtafweer op weg naar Frankfurt, probeert nog een noodlanding te maken en werpt zijn bommen af, maar tevergeefs. De schuur vliegt in brand, het woonhuis blijft gespaard. Alle zeven bemanningsleden komen om; in Engeland wordt het toestel als ‘Missing’ geregistreerd..

Lancaster vlucht

Middelharnis (Tussen Middelharnis en Stad aan 't Haringvliet)

Lancaster herdenking.

Ouddorp

Op 5 april 1945 vliegen enkele Amerikaanse B-17 bommenwerpers laag boven de Grevelingen bij Ouddorp, noodgedwongen door slecht weer. Duitse stellingen openen direct het vuur. Eén toestel wordt zwaar getroffen: drie motoren vallen uit en de cockpit staat in brand. De piloot beveelt de bemanning te springen, maar kort daarna ontploft het vliegtuig. Enkele mannen overleven de sprong maar worden gevangen genomen; anderen verdrinken of komen om bij de crash.

Pas na dagen mogen inwoners van Ouddorp de lichamen bergen. Vijf bemanningsleden worden begraven op de Algemene Begraafplaats van Ouddorp, later worden nog twee lichamen gevonden nabij de Kilhaven en de crashlocatie.

Stad aan 't Haringvliet

Op 3 april 1943 vertrekt vanaf het Engelse vliegveld Linton-on-Ouse een formatie Halifax-bommenwerpers richting Essen. Onder hen vliegt de 21-jarige Thomas Noble Forster uit Ierland, piloot van 78 Squadron. De missie verloopt succesvol, maar op de terugweg boven Nederland raakt zijn toestel in de problemen: eerst valt een motor uit, daarna vliegt een tweede in brand. Terwijl boordwerktuigkundige Hodgson tevergeefs probeert het vuur te doven, beveelt Forster zijn bemanning te springen. Eén voor één verlaten de zes mannen het toestel en worden later krijgsgevangen genomen — zij overleven de oorlog. Forster blijft echter aan boord, vermoedelijk om het toestel bestuurbaar te houden. Zijn Halifax stort neer bij Stad aan ’t Haringvliet. Van de jonge piloot wordt nooit meer iets vernomen.

Herkingen

Op 22 april 1944 vertrekt de Halifax LK802 van het 429 Squadron (RCAF) uit Leeming (Engeland) onder leiding van piloot James Francis Fennessey. De vlucht naar Düsseldorf verloopt goed; de bommen worden zonder problemen afgeworpen. Op de terugweg wordt het toestel echter boven Nederland aangevallen door Duitse nachtjagers. Na meerdere treffers in vleugel en bommenluik breekt brand uit. Fennessey beveelt zijn bemanning te springen, maar het vliegtuig stort brandend neer in de geïnundeerde Sint-Elisabethpolder bij Herkingen.

Pas in juni 1945 worden de resten gevonden van Fennessey en boordwerktuigkundige Herbert Ingle Austin. Beiden kwamen om in het wrak. Fennessey werd later herbegraven op de Canadese begraafplaats in Bergen op Zoom, Austin rust nog altijd in Herkingen, waar sinds 1981 het Austinplein naar hem is vernoemd.

Herkingen

Een beeld van de herdenking.

De video toont een animatie waarin het verhaal van Goeree‑Overflakkee tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt verteld, van het moment dat delen van het eiland geïnundeerd werden. De hoofdpersoon is de toen 9-jarige Piet de Man, die leefde in die periode.
In de animatie komt naar voren hoe de watersnood of inundatie het landschap, de dorpen en de levens van de bewoners beïnvloedde.

Fietstocht langs Inundatie punten  

In deze video fietsen we langs inundaties locaties. In het najaar van 1944 zetten de Duitse bezetters grote delen van Goeree-Overflakkee onder water om een geallieerde landing te voorkomen. Deze inundatie verwoestte dorpen en landbouwgrond, vooral rond Ooltgensplaat en Den Bommel. Pas na de bevrijding in 1945 kon het land weer worden drooggelegd en hersteld.

Dirksland blijft droog met inundatie door nooddijk

Piet de Man uit Dirksland vertelt waar de nooddijk in zijn geboortedorp liep.

Herinneringen inundatie Oude-Tonge

Simon van Loon uit Oude-Tonge vertelt zijn herinneringen aan de inundatie tijdens de Tweede Wereldoorlog op Goeree-Overflakkee.

Herinneringen inundatie Stad aan 't Haringvliet

Dingenas Braber uit Stad aan 't Haringvliet vertelt zijn herinneringen aan de inundatie tijdens de Tweede Wereldoorlog op Goeree-Overflakkee.

HOOFDSTUKKEN VAN HET HOOFDMENU